از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود:
هر کس چهل صبح با این دعا (دعای عهد)، خداوند را بخواند؛ از یاران قائم ما (اهل بیت) است. پس اگر قبل از (ظهور) او بمیرد، خداوند تعالی او را (در وقت ظهور) از قبرش مبعوث نماید؛ و خداوند به ازای هر کلمه آن، هزار حسنه به او داده و هزار گناه از او پاک می کند.
منبع: المزار الكبير (لابن المشهدي) ؛ ؛ ص663
چون (امام عصر) ظاهر شود، تكيه به خانه كعبه دهد و سيصد و سيزده نفر گرد او جمع شوند و اولین سخنش اين آيه باشد:
«بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ» سپس می فرماید:
من بقية اللَّه و حجت خدا و خليفه او بر شما هستم و هيچ مؤمنى نیست، مگر آنكه با اين لفظ به او سلام دهد: السلام عليك يا بقية اللَّه في ارضه.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه كمرهاى ؛ ج1 ؛ ص447
ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل کرده است که آن حضرت روزی به ما فرمود:
... ما دولتی داریم که هر گاه خداوند بخواهد آن را مستقر سازد. سپس فرمود:
هر کس دوست دارد از یاران قائم باشد، باید منتظر (او) باشد؛ و در حالی که منتظر است، اهل پارسایی و اخلاق پسندیده باشد. پس (اگر چنین بود) و قائم بعد از (وفات) او قیام کرد، اجرش همانند کسی است که (ظهور) او را درک می کند. پس تلاش کنید و منتظر باشید، ای ملت مورد رحمت خداوند قرار گرفته!
منبع: الغيبة( للنعماني) ؛ ص200
امام صادق(ع) از پدرانش نقل می فرماید که امیرالمؤمنین(ع) به یارانش فرمود:
... منتظر فرج باشید و از رحمت الهی ناامید نباشید؛ چرا که محبوبترین کارها در نزد خداوند عز و جل انتظار فرج است، تا وقتی که بنده مؤمن بر آن استوار باشد.
منبع: الخصال، ج2، ص: 611
امام رضا(ع) فرمودند:
چقدر صبر و انتظار فرج نیکو است! آیا فرموده خداوند عز و جل را نشنیدی که فرمود:
فَانتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ. مراقبت کنید! که من همراه شما مراقبم و منتظر باشید! که من همراه شما منتظرم.
باید که صبر داشته باشید! چرا که گشایش وفرج بعد از ناامیدی می آید و کسانی که قبل از شما بودند، صبورتر از شما بودند.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ج2 / ص : 644
امیرالمؤمنین(ع) فرمودند:
قوام دنیا به چهار چیز است:
عالِم سخنگویی که از آن بهره می برند و
ثروتمندی که نسبت به بخشش زیادی مالش به دینداران خساست نورزد و
نیازمندی که آخرتش را به دنیایش نفروشد و
جاهلی که آموختن علم برایش کسر شأن نباشد.
پس اگر عالِم، علمش را مخفی کند و ثروتمند از بخشش زیادی (مالش) خساست به خرج دهد و فقیر، آخرتش را به دنیا بفروشد و جاهل، آموختن علم را کسر شأن خود بداند؛ دنیا عقب مانده می ماند. و زیادی مسجدها و کثرت نفرات مردمی که رفت و آمد می کنند تو را فریب ندهد.
از امیرالمؤمنین(ع) سؤال کردند: در آن زمان چگونه زندگی کنیم؟ فرمود:
با بدنهایتان ظاهرا با آنها باشید، ولی در باطن خلاف آن باشید. هر کس ثمره تلاشش را می بیند و با کسی که دوستش دارد، است و در این حال منتظر گشایش الهی در کارها باشید.
منبع: مشكاة الأنوار في غرر الأخبار ؛ النص ؛ ص137
امام صادق(ع) فرمودند:
هر کس از شما در حالی که منتظر این امر (دولت حق) است بمیرد، مانند کسی است که همراه قائم(عج) در خیمه او باشد. سپس کمی صبر کرد و فرمود:
نه، بلکه مانند کسی است که همراه او می جنگد. سپس فرمود:
نه به خدا، بلکه همانند کسی است که همراه رسول خدا(ص) به شهادت رسیده است.
منبع: المحاسن ؛ ج1 ؛ ص174
امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) روايت كرده كه فرمود:
خوشا بر احوال كسى كه قائم اهل بيت مرا درك كند و پيش از قيامش به او اقتدا كرده و از او و امامان هادى پيش از او پيروى كند و از دشمنان ايشان برائت جسته و به خداى تعالى پناه برد. آنان رفقاى من و گرامىترين امّت من هستند.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج1 ؛ ص535
محمّد بن مسلم گويد: امام صادق(ع) فرمود:
اى محمّد، هر كس به روايت از ما تعيين وقتى را به تو خبر داد، هرگز از اينكه او را تكذيب كنى هراس نداشته باش؛ چرا كه ما براى هيچ كس، زمانى را (براى ظهور قائم عليه السّلام) تعيين نمىكنيم.
منبع: الغيبة (للنعماني)؛ ترجمه غفارى؛ ص405
امام زمان(عج) فرمودند:
ما در رعايت حال شما هيچ کوتاهي نميکنيم و ياد شما را از خاطر نميبريم وگرنه محنت و دشواريها شما را فرا ميگرفت و دشمنان شما را از بُن و ريشه قلع و قمع ميساختند.
بحار، ج 53، ص 72
عبد الرّحمن بن كثير گويد: نزد امام صادق(ع) بودم كه مهزم بر آن حضرت وارد شد و به او عرض كرد: فدايت شوم! مرا از اين امر كه منتظرش هستيم، آگاه ساز! كه آن كى خواهد بود؟ فرمود:
اى مهزم! آنان كه وقت تعيين مىكنند، دروغ مىگويند و آنان كه شتاب می کنند هلاك شوند، و آنان كه در مقام تسليماند نجات يابند.
منبع: الغيبة (للنعماني)/ ترجمه غفارى ؛ ص410
ابو بصير گويد: از امام صادق(ع) درباره قائم(عج) سؤال كردم. فرمود:
وقت تعيينكنندگان دروغ مىگويند. ما اهل بيت وقتى را تعيين نمىكنيم. سپس فرمود:
خداوند مىخواهد زمانى را كه تعيينكنندگان وقت معلوم مىكنند خلاف آن را كند.
منبع: الغيبة (للنعماني)؛ ترجمه غفارى؛ ص411
امام صادق عليه السّلام فرمود:
بدانید به خدا سوگند، كه موج عدالت او(قائم اهل بیت) همان طور كه گرما و سرما نفوذ مىكند، تا درون خانههاى انسان ها راه خواهد يافت.
منبع: الغيبة (للنعماني )/ ترجمه غفارى؛ ص413
امام صادق(ع) فرمود:
قائم(عج) در پيكار خود با چنان چيزى مواجه خواهد شد كه رسول خدا(ص) با آن مواجه نگرديد! همانا رسول خدا(ص) در حالى به سوى مردم مىآمد كه آنان بتهاى سنگى و چوبهاى تراشيده را پرستش مىكردند، ولى قائم(عج) چنان است كه عليه او خروج مىكنند و كتاب خدا را عليه او تأويل مىكنند و به استناد همان تأويل با او به جنگ بر مىخيزند.
منبع: الغيبة (للنعماني )/ ترجمه غفارى؛ ص414
امام صادق(ع) فرمود:
برخی از کارها(نشانه های ظهور) حتمى است و برخی از آن غير حتمى.
و از جمله امورى كه حتما واقع مىشود، خروج سفيانى در ماه رجب است.
منبع: الغيبة (للنعماني )/ ترجمه غفارى؛ ص416
چهار هزار فرشته نشان دار هستند كه با رسول خدا(ص) همراه بودند و سيصد و سيزده فرشتهاى كه در روز بدر با آن حضرت بودند و همراه با آنان، چهار هزار فرشتهاى هستند كه به آسمان بالا رفتند تا اجازه جنگيدن در ركاب حسين(ع) بگيرند، ولى هنگامى به زمين بازگشتند كه آن حضرت كشته شده بود. و آنان در كنار قبر آن حضرت پريشان موى و غبار آلود ماندند و بر آن حضرت تا روز قيامت مىگريند. آنان خروج قائم عليه السّلام را انتظار مىكشند.
منبع: الغيبة (للنعماني )/ ترجمه غفارى؛ ص429
امام صادق (ع) فرمود:
هنگامى كه به امام اجازه (ظهور) داده مىشود... سيصد و سيزده نفر ياران آن حضرت که همچون پاره های ابر پائيزىاند، براى او گرد آورده مىشوند. آنان پرچم دارانند.
بعضى از ايشان شبانه از بسترش ناپديد مىگردد و بامداد در مكّه است و برخی در روز ديده مىشود كه در ميان ابر مىرود و نام خودش و نام پدرش و مشخّصاتش و نسبش شناخته شده است. عرض كردم: فدايت گردم، كدام يك از ايشان از نظر ايمان برتر است؟ فرمود:
همان كه در روز ميان ابر مىرود. و ايشانند آن ناپديدشوندگان و اين آيه در مورد آنان نازل شده:
«هر كجا باشيد، خداوند شما را جملگى مىآورد.» بقره 148
منبع: الغيبة (للنعماني )/ ترجمه غفارى؛ ص434
حضرت امام باقر(ع) در بيان اين فرمايش خداى تعالى كه میفرمايد:
«أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ...؛ يا كسى كه پاسخ مىدهد به درمانده، هنگامى كه او را مىخواند» نمل، آیه 62؛ فرمودند:
اين آيه در باره قائم(عج) نازل شده است... جبرئيل به صورت پرنده سفيدى بر ناودان كعبه نشسته و نخستين بیعت کننده از میان خلق خداوند است و بعد سيصد و سيزده نفر با او بيعت مىكنند. پس هر كس كه در راه مانده باشد در آن ساعت مىرسد و كسى كه [راه نیفتاده باشد] از بستر خود ناپديد مىشود و اين همان فرمايش امير المؤمنين(ع) است كه مىفرمايد:
«آن گمشدگان از بسترهايشان» و نيز همان فرمايش خداى عزّ و جلّ است «فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ...؛ در نيكي ها پيشى بجوئيد، هر كجا كه باشيد خداوند همگى شما را باز مىآورد.»
سپس آن حضرت فرمود: خيرات(در آیه مذکور) همان ولايت ما خاندان است.
منبع: الغيبة (للنعماني )/ ترجمه غفارى؛ ص436
حضرت بقية الله الاعظم(عج) می فرمایند:
من خاتم الاصياء هستم(آخرين وصى) و به وسيلة من خدا بلاها را از اهل من و شيعيانم دفع مينمايد.
غيبت شيخ طوسي، ص 246
سليمان بن هارون عجلىّ گويد: شنيدم امام صادق(ع) مىفرمود:
همانا صاحب اين امر، يارانش براى او نگهدارى شدهاند. اگر همه مردم نيز از بين بروند، خداوند يارانش را به او مىرساند و آنان، همان كسانى هستند كه خداى عزّ و جلّ فرموده:
«فَإِنْ يَكْفُرْ بِها هؤُلاءِ...؛ اگر اينان به آن كافر شوند، پس به تحقيق، ما گروهى را كه به آن كافر نيستند بر آن موكّل كردهايم» انعام، آیه 89
و باز آنان، همان كسانى هستند كه خداوند در باره آنان فرموده:
«فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ...؛ خداوند به زودى گروهى را خواهد آورد كه آنان را دوست مىدارد و آنان نيز او را دوست مىدارند، در برابر مؤمنان فروتن و در برابر كافران با عزّت و درشتخو و سختگير هستند.» مائده، آیه 54
منبع: الغيبة (للنعماني )/ ترجمه غفارى؛ ص438
رسول خدا (ص) فرمود:
مهدى از فرزندان من است؛ اسم او، اسم من و كنيه او، كنيه من است. از نظر خلقت و اخلاق، شبيهترين مردم به من است. براى او غيبت و حيرتى است كه امّت ها در آن گمراه شوند. سپس مانند شهاب ثاقب پيش آيد و زمين را پر از عدل و داد نمايد، همان گونه كه پر از ظلم و جور شده باشد.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج1 ؛ ص534
امام باقر(ع) از رسول خدا(ص) روايت كرده كه فرمود:
خوشا بر احوال كسى كه قائم اهل بيت مرا درك كرده و در غيبت و پيش از قيامش پيرو او باشد، دوستانش را دوست بدارد و با دشمنانش دشمن باشد؛ چنين كسى در روز قيامت از رفقا و دوستان من و گرامىترين امّت من خواهد بود.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج1 ؛ ص535
امام علي(ع) از رسول خدا(ص) روایت کردند:
برترين عبادت، انتظار فرج است.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج1 ؛ ص537
رسول خدا(ص) فرمود:
علي بن أبى طالب(ع) پس از من، امام امّت و خليفه من بر آنها خواهد بود و قائم(عج) مورد انتظاری كه زمين را پر از عدل و داد نمايد، همان گونه كه پر از ظلم و جور شده باشد، از فرزندان اوست. و قسم به خدايى كه مرا بشير و نذير مبعوث فرمود، كسانى كه در دوران غيبتش بر اعتقاد به او ثابت باشند، از كبريت احمر(ياقوت سرخ)كميابترند.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج1 ؛ ص537
رسول خدا(ص) به علي(ع) فرمود:
اى علي! بدان كه شگفتانگيزترين مردم از جهت ايمان و عظيمترين آنها از روى يقين، مردمى هستند كه در آخر الزّمان خواهند بود؛ پيامبر(ص) را نديدهاند و از امام(ع) نيز محجوبند، امّا به سیاهی كه بر سفیدی رقم خورده است( علم و دانش نوشته شده روی کاغذ) ايمان دارند.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج1 ؛ ص538
احمد بن اسحاق می گويد: بر امام عسكری(ع) وارد شدم و مىخواستم از جانشين پس از ایشان پرسش كنم. ایشان قبل از من سخن را آغاز كرد و فرمود:
اى احمد بن اسحاق، خداى تعالى از زمان آدم عليه السّلام زمين را خالى از حجّت نگذاشته است و تا روز قيامت نيز خالى از حجّت نخواهد گذاشت. به واسطه اوست كه بلا را از اهل زمين دفع مىكند و به خاطر اوست كه باران مىفرستد و بركات زمين را بيرون مىآورد.
گفتم: اى فرزند رسول خدا، امام و جانشين پس از شما كيست؟
حضرت شتابان برخاست و داخل خانه شد و سپس برگشت در حالى كه بر شانهاش كودكى سه ساله بود كه صورتش مانند ماه شب چهارده مىدرخشيد. فرمود:
اى احمد بن اسحاق، اگر نزد خداى تعالى و حجّت هاى او گرامى نبودى، اين فرزندم را به تو نشان نمی دادم. او هم نام و هم كنيه رسول خدا(ص) است. كسى است كه زمين را پر از عدل و داد مىكند همچنان كه پر از ظلم و جور شده باشد.
اى احمد بن اسحاق! مثال او در اين امّت، مثال حضرت خضر و ذو القرنين است. او غيبتى طولانى خواهد داشت كه هيچ كس در آن نجات نمىيابد، مگر كسى كه خداى تعالى او را در اعتقاد به امامت ثابت بدارد و در دعا به تعجيل فرج موفّق سازد.
احمد بن اسحاق می گويد: گفتم: اى مولاى من، آيا نشانهاى هست كه قلبم بدان مطمئن شود؟
آن كودك به زبان عربى فصيح به سخن درآمد و فرمود:
«أنا بقيّة اللَّه في أرضه و المنتقم من أعدائه»، اى احمد بن اسحاق! پس از مشاهده، جستجوى نشانه مكن!
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص80
نقل شده است كه وقتى دعبل خزاعى(شاعر معروف)در محضر امام رضا(ع) به اين شعر رسيدند كه
"خروج امام لا محاله خارج
یقوم علی اسم الله بالبرکات"
امام رضا(ع) برخاست و روی پاهای مبارک خود ایستاد و سر نازنین خود را به سوی زمین خم کرد پس از آن که کف دست راست خود را بر سر گذاشته بود، گفت: خداوند در ظهور و زمان خروج او تعجیل فرما و به وسیله او به ما کمک فرما کمکی کم نظیر.
کمال الدين، ج 2، ص 372
عبد اللَّه بن جعفر می گويد: از محمّد بن عثمان عمرى(نائب خاص امام زمان) شنيدم كه مىگفت:
و اللَّه، صاحب الأمر همه ساله در موسم حجّ حاضر مىشود و مردم را مىبيند و مىشناسد و مردم نيز او را مىبينند، امّا نمىشناسند.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص170
امام صادق(ع) فرمودند:
ولادت صاحب الأمر بر اين مردم نهان است؛ تا چون خروج كند، بيعت هيچ كس بر گردنش نباشد و خداى تعالى، امر وى را در يك شب اصلاح فرمايد.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص232
امام صادق (ع) فرمودند:
براى صاحب الأمر، غيبت ناگزيرى است كه هر باطلجويى در آن به شكّ مىافتد. گفتم: فداى شما شوم! براى چه؟ فرمود:
به خاطر امرى كه ما اجازه نداريم آن را هويدا كنيم. گفتم: در آن غيبت چه حكمتى وجود دارد؟ فرمود:
حكمت غيبت او همان حكمتى است كه در غيبت حجّت هاى الهى پيش از او بوده است و وجه حكمت غيبت او پس از ظهورش آشكار گردد. همچنان كه وجه حكمت كارهاى خضر عليه السّلام از شكستن كشتى و كشتن پسر و بپاداشتن ديوار بر موسى(ع) روشن نبود، تا آنكه وقت جدايى آنها فرا رسيد.
اى پسر فضل! اين امر، امرى از امور الهى و سرّى از اسرار خدا و غيبى از غيوب پروردگار است و چون دانستيم كه خداى تعالى حكيم است، تصديق مىكنيم كه همه افعال او حكيمانه است، اگر چه وجه آن آشكار نباشد.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص234
از امام زمان(عج) نقل شده که:
و امّا حوادث واقعه(مسائلی که پیش می آید)، در باره آن مسائل به راويان حديث ما رجوع كنيد، كه آنان حجّت من بر شما هستند؛ من نيز حجّت خدا بر آنها هستم.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان، ج2، ص: 238
امام زمان(عج) فرمودند:
و امّا کیفیت بهره بردن از من در غيبتم، مانند بهره از خورشيد است، چون ابر آن را از ديدگان نهان سازد؛ و من امان اهل زمينم، چنان كه ستارگان امان اهل آسمانها هستند و از امورى كه سودى برايتان ندارد پرسش نكنيد و خود را در آموختن آنچه از شما نخواستهاند به زحمت نيفكنيد و براى تعجيل فرج بسيار دعا كنيد كه همان فرج شما است.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص239
از اميرالمومنين على(ع) نقل شده است:
بعد از غيبت او(امام زمان) و حيرت مردم، هيچ کس در دين ثابت قدم نيست، مگر کساني که خالص هستند و دارای روح يقين می باشند. که خداوند از آن ها بر ولايت ما عهد گرفته و ایمان را در قلب هایشان حک کرده و آنان را به روح الهی موید گردانده است.
کمال الدين و تمام النعمة، ص 303
امام باقر(ع) به عبد الحميد واسطى فرمودند:
اى عبد الحميد! آيا كسى را ديدهاى كه خودش را به خاطر خداى تعالى حبس كند و خداوند براى او گشايشى قرار ندهد؟ آرى، به خدا سوگند خداوند براى او گشايش قرار مىدهد. خدا رحمت كند كسى را كه خود را وقف ما سازد! خدا رحمت كند كسى را كه امر ما را احيا كند!
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص546
از امام صادق(ع) از پدرانش از امير المؤمنين(ع) روايت شده است كه فرمود:
منتظر امر ما، مانند كسى است كه در راه خدا به خون خود درغلطد.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص548
عمّار ساباطى می گويد: از امام صادق(ع) پرسيدم: آيا عبادت با امام پنهان در دولت باطل افضل است يا عبادت در ظهور و دولت حقّ به همراه امام ظاهر؟ فرمود:
اى عمّار، به خدا سوگند صدقه پنهانى از صدقه آشكارا بهتر است و عبادت شما در نهان به همراه امام پنهان در دولت باطل بهتر است_زيرا در دولت باطل از دشمنان خود مىترسيد و در حالت قبل از جنگ به سر مىبريد_ نسبت به كسى كه خداى تعالى را در ظهور حق و دولت آن به همراه امام ظاهر مىپرستد. و عبادت به همراه خوف و در دولت باطل به مانند عبادت در امن و در دولت حقّ نيست.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص548
امام صادق(ع) فرمود:
پيش از قيام قائم(عج) پنج نشانه آشکار می شود:
يمانى؛ سفيانى؛ منادى آسمانى؛ فرو رفتن زمين در بيداء؛ كشته شدن نفس زكيّه.
منبع: كمال الدين و تمام النعمة / ترجمه پهلوان ؛ ج2 ؛ ص553
امام باقر(ع) فرمودند:
در صاحب این امر چهار سنت از چهار پیامبر است: ...
سنتش از موسی(ع) ترس و نگرانی (از کشته شدن) است و
سنتش از یوسف(ع) غیبت است و
سنتش از عیسی(ع) این است که می گویند مرده و نمرده است و
سنتش از محمد(ص)، (قیام) به شمشیر است.
منبع: الغيبة للحجة (للطوسي)؛ ص424
امام صادق(ع) از مسجد سهله یاد کرده و فرمودند:
همانا آن(مسجد سهله) منزل صاحب ما است، که با اهلش بر آن وارد می شود.
منبع: الغيبة للحجة (للطوسي)؛ ص471
امام باقر(ع) فرمودند:
دولت ما، آخرین دولتها است و هیچ خاندان صاحب دولتی نمی ماند، مگر اینکه قبل از ما حاکم می شوند؛ تا وقتی که روش حکومتی ما را دیدند، نگویند: اگر ما هم حاکم می شدیم، مانند اینان حکم می راندیم! و این مطابق قول خداوند عز و جل است که: « وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ؛ آینده از آن پرهیزگاران است.»
منبع: الغيبة للحجة (للطوسي)؛ ص472